Konuyla ilgili İRDS CENTER-e konuşan Uluslararası Siyaset Uzmanı İsmail Cingöz şunları söyledi:
Amerika Birleşik Devletleri başkanı Donald Trump’ın İsrail başbakanı Binyamin Netanyahu İle görüşmesine müteakiben Qazze şeridinde bir barış olması açısından 20 maddelik bir öneri ile HAMAS’a ve diger Filistinlilere bir dayatma söz konusu. Hamas tarafı bu konuyla alakadar olarak bir müzakere tarafdarı olduğunu ancak bazı maddelere uya bileceğini belirtirken, bazı maddelerin müzakere ile pazarlık yapılması gerektiğine inanan ve açıklayan HAMAS yönetici ve elemanları görmekteyiz. Bununla beraber bir çok İslam ve Avrupa ülkesi bu bir çözüm, bir an önce ateşkes olsun ve Filistinliler en azından mevcut haliyle açlıktan ölmesinler ve İsrailin katliamları, soykrımları durdurula bilmesi açısından Donald Trump’ ın ateşkes önerisi şimdilik iyi bir hamle olarak kabul edilmektedir. Filistinin HAMAS örgütü silah bırakıb, bırakmayacağı konusunda hala net bir duruş ortaya koymuş değildir, HAMAS’ın silah bırakması ve Gazzeden çıkması demek HAMAS’ın yok olması anlamını taşıyacaktır. HAMAS’ın yöneticileri bunu kabul edecek mi, HAMAS elemanları bunu uygulayacak mı?, daha henüz netlik kazanmamışdır, bir belirsizlik vardır. Belki de HAMAS’ın bazı yöneticileri ve elemanları bu kararı uygulayarak Gazzeden çıkmayı kabul etme ihtimali var, fakat çıkma taraftarı olmayan ve mücadeleyi silahlı olarak yürütmeyi isteyecek qruplar yada kişiler çıka bilir, bu belirsizliğini koruyan diğer bir hususdur. Ancaq Donald Trump bu konuda net bir duruş ortaya koyuyor eğer bu önerilerimizi HAMAS uygulanmazsa İsrailin yapacağı eylemlerine göz yumulacaktır diyerekten bir duruş sergilemektedir. Diyelim ki HAMAS herşeyi kabul etdi ve orda bir ateşkes oldu, HAMAS Gazzeden çıktı, bu defa Trump’ın önerilerinde Gazzeli Filistinlilerin nasıl korunacağı konusunda bir belirsizlik var. Orda İsrailin saldırılarının durdurulmayacağının garantisi yok, bu da farklı bir durumdur, hali hazırda bir ateşkes olsa bile irelileyen zamanda Filsitinli ve Gazzelilere karşı İsrailin yeni saldırısının olmayacağının garantisi yok, böyle bir saldırı olursa, nasıl durdurula bileceğinin önerisi yok, Yani uzun vadede bir barış olur mu şu anda bir çok soru işaretlerini barındırmaktadır.
Bahsettiğimiz gibi Recep Tayyip Erdoğan, BM’nin 80. Genel Kurul zirvesi kapsamında New York’ta ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelerek Filistin-İsrail meselesini ele aldı.
Ayrıca Recep Tayyip Erdoğan, BM’nin 80. kuruluş yıldönümü dolayısıyla düzenlenen Genel Kurul’da yaptığı konuşmada, İsrail’in işgal politikasını ve gerçekleştirdiği katliamları kınayarak, bunun önlenmesi gerektiğini belirtmiş, aynı zamanda bu konuda Filistin’in yanında olduğunu ifade etmiştir.
Erdoğan’ın barışa yönelik atılan adımlarda katkısı var mı?
İ. Cingöz: Birleşmiş Milletlerin kuruluşunun 80 ci yıl dönümü vesilesiyle yapılan oturumda Cumhurbaşkanı sayın Recep Tayyib Erdoğan yapmış olduğu konuşmasında Gazze’de yaşanan insanlık dramını, soykırımı hem sözlü olarak, hem de sahadan resimlerle dünya liderlerine göstererek dikkat çekmiştir. Bu dikkat çekmeler elbette’ki Amerika başkanı ve kararcı mekanizmalarında dikkatini çekdiyi muhakkaktır, her ne kadar görmezden geliyor olsalarda, Erdoğanın orda yapmış olduğu açıklamalar oldukca dikkat çekici ve ses getirici olmuşdur, Elbetteki bu durumda Trump’ın bir an önce bu ateşkesin sağlanması için girişimlerini hızlandırmışdır diye biliriz, bununlar beraber Trump kendisini Nobel Barış adaylığına koymuş durumdadır, bir an önce ateşkes sağlayan bir lider olarak Nobel ödülünde biraz daha mesafe almak istediyi anlaşılmaktadır. Ukrayna-Rusya savaşını bitiremedi ama Gazzede ateşkesi sağlayan lider olarak tarihe geçib Nobel ödülüyle tarihde yer almak istediyini anlamak zor olmasa gerek. Sonuç olarak Cumhurbaşkanı sayın Recep Tayyib Erdoğanın açıklamaları süreci hızlandırmışdır dediyimiz gibi.
İsmail CİNGÖZ
Uluslararası Siyaset Uzmanı
Turan Əlizadə
