Azərbaycanla çoxşaxəli əməkdaşlığın inkişafı Qazaxıstan üçün mühüm prioritetdir.

Bunu Kasım-Jomart Tokayev İlham Əliyevlə danışıqları zamanı deyib. Azərbaycan lideri Astanada dövlət səfərində olub. O qeyd edib ki, Qazaxıstan hazırda yüksək inkişaf səviyyəsi nümayiş etdirir: ölkədə ictimai-siyasi sabitlik hökm sürür, iqtisadiyyatı özünü təmin edir. Əliyev əlavə edib ki, Azərbaycan Prezident Tokayevin ölkənin modernləşdirilməsi və potensialının gücləndirilməsi kursunu tam dəstəkləyir. inbusiness.kz xəbər verir ki , Beynəlxalq Münasibətlər və Diplomatiya Araşdırmaları Mərkəzinin sədri, Politoloq Samir Hümbətovun inbusiness.kz-yə müsahibəsində Qazaxıstan-Azərbaycan əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi planları müzakirə olunub.

Samir Nazim oğlu İlham Əliyevlə söhbəti zamanı Qasım-Jomart Tokayev bildirib ki, Azərbaycan Prezidentinin Qazaxıstana dövlət səfəri iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərinin daha da möhkəmləndirilməsi baxımından çox mühüm hadisədir. Sizcə, liderlərin görüşünün regional təhlükəsizlik və siyasi koordinasiya kontekstində hansı əhəmiyyəti var?

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin dəvəti ilə bu ölkəyə səfər edib. Şübhəsiz ki, iki respublikamız arasında güclü siyasi, iqtisadi, mədəni, tarixi əlaqələr inkişaf etmişdir. 2005-ci ildə Strateji Tərəfdaşlıq və Müttəfiqlik Münasibətləri haqqında Bəyannamənin imzalanması, eləcə də ikitərəfli ticari-iqtisadi əlaqələrin fəal inkişafı bu münasibətlərin inkişafına sübutdur. Son illər iki ölkə liderlərinin qarşılıqlı səfərləri əməkdaşlığın daha da möhkəmlənməsində mühüm rol oynayıb. Hər iki ölkə vurğulayır ki, Qazaxıstan və Azərbaycan beynəlxalq arenada bir-birinin maraqlarını nəzərə alaraq öz fəaliyyətlərini getdikcə daha çox əlaqələndirirlər. Qasım-Jomart Tokayevin hakimiyyətə gəlişindən sonra iki ölkə arasında münasibətlərdə müsbət dinamika daha da güclənib.

Prezident Tokayev Qazaxıstan və Azərbaycan arasında ticari-iqtisadi əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsini əsas məqsədlərdən biri kimi müəyyən edib. Bu günə qədər tərəflərin bu sahədə əldə etdiyi nailiyyətləri necə qiymətləndirirsiniz?

Hesab edirəm ki, Qazaxıstanla Azərbaycan arasında son illərdə artan ticarət əlaqələri qarşılıqlı ticarətin artmasına və investisiya əməkdaşlığının genişlənməsinə öz töhfəsini verib. Son üç ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi dörd dəfədən çox artaraq təqribən yarım milyard manata çatıb ki, bu da təxminən 3 milyon dollar təşkil edir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Qazaxıstan neftinin Azərbaycan vasitəsilə dünya bazarlarına çıxarılması qarşılıqlı ticarət-iqtisadi əlaqələrin daha da dərinləşməsi üçün əlavə imkanlar açır.

“Orta Dəhliz inkişafı” layihəsi Kasım-Jomart Tokayev və İlham Əliyevə təqdim olunub. Sizcə, Qazaxıstan və Azərbaycan arasında nəqliyyat və logistika sahəsində birgə işin perspektivləri nədən ibarətdir? Bu sahədə əməkdaşlığın hazırkı vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz?

Çinin “Bir Kəmər və Yol” təşəbbüsünün bir hissəsi olan Orta Dəhlizinin Qazaxıstan və Azərbaycan ərazisindən keçməsi təkcə ikitərəfli əlaqələrin gücləndirilməsinə deyil, həm də regional və qlobal miqyasda əhəmiyyətli təsirlərin yaranmasına şərait yaradır. Şübhəsiz ki, Qazaxıstanın Aktau dəniz limanı və Azərbaycanın Ələt dəniz limanı tam fəaliyyət göstərsə, bu, ikitərəfli ticarətin artmasına töhfə verməklə yanaşı, regional və qlobal ticarətdə iştirak etməklə hər iki ölkə üçün əhəmiyyətli maliyyə gəlirləri mənbəyinə çevriləcək. Liderlərimiz Qasım-Jomart Tokayev və İlham Əliyevin təşəbbüsləri, hökumətlərarası işçi qruplarının nümayəndələrinin fəal fəaliyyəti bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Qazaxıstanla Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyətini necə qiymətləndirirsiniz? Ölkələrimizin xarici siyasət yanaşmaları bu strukturlar çərçivəsində nə dərəcədə uzlaşır və bunun türk dövlətlərinin qlobal müstəvidə imicinin möhkəmlənməsinə nə kimi təsiri var?

Əlbəttə, uzun illər ərzində Qazaxıstanla Azərbaycan arasında siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə möhkəm əlaqələr qurulub. Eyni zamanda, bu əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi üçün mühüm potensial mövcuddur. İki ölkənin Türk Dövlətləri Təşkilatı, Müstəqil Dövlətlər Birliyi, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi beynəlxalq təşkilatlar, digər regional və qlobal strukturlar çərçivəsində uğurlu əməkdaşlığı da diqqətəlayiqdir. İnanıram ki, bu əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi ölkələrimiz arasında tərəfdaşlığın dərinləşməsinə, xalqlarımız arasında dostluğun möhkəmlənməsinə töhfə verəcək.

Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, Ermənistanın Azərbaycanın Qarabağ bölgəsini 30 ildir işğal altında saxlaması Qazaxıstan Respublikasının ədalətli mövqeyini önə çəkdi. Qazaxıstan və Ermənistanın eyni təşkilatların – Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının və Avrasiya İqtisadi Birliyinin üzvü olmasına baxmayaraq, hətta İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyatlarda dəstək üçün KTMT-yə müraciət etdikdə, Qazaxıstan bu tələbi qətiyyətlə rədd etdi. Şübhəsiz ki, bu addım ölkələrimiz arasında dostluğun, qardaşlığın, müttəfiqliyin göstəricisi kimi qiymətləndirilə bilər.

Hesab edirəm ki, Qazaxıstan və Azərbaycanın xarici siyasətdə regional aktor kimi rollarını daha da gücləndirmək potensialı var. Qazaxıstanın Mərkəzi Asiyada və Azərbaycanın Cənubi Qafqazda lider mövqeləri ikitərəfli, regional və qlobal siyasətə əhəmiyyətli təsir göstərə bilər. Təbii ki, regional təşkilatlar çərçivəsində əməkdaşlıq da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ona görə də hesab edirəm ki, tərəfdaşlığımızı dərinləşdirmək üçün bütün imkanlardan istifadə etmək vacibdir. Qazaxıstan və Azərbaycanın beynəlxalq gündəliyi ciddi iş tələb edir, lakin unutmaq olmaz ki, hər iki ölkənin bunu uğurla həyata keçirmək və öz planlarını həyata keçirmək potensialı var.

– Xalqlar arasında daha da yaxınlaşma və humanitar əməkdaşlığın genişləndirilməsi kontekstində iki lider arasında danışıqların nəticəsi ilə bağlı hansı gözləntiləriniz var?

“Əlbəttə, bu gün biz əminliklə qeyd edə bilərik ki, Qazaxıstanla Azərbaycan arasında çox mehriban və qonşuluq münasibətləri inkişaf edib. Qeyd etmək lazımdır ki, hər iki ölkə dil, dini, tarixi və mədəni köklərə malikdir. Bütün bu amillər ikitərəfli əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir. Yuxarıda deyilənlərə əsaslanaraq belə bir qənaətə gəlmək olar ki, Azərbaycan Prezidentinin Qazaxıstana dövlət səfəri həm iki ölkə arasında, həm də İlham Əliyevin Qazaxıstana dövlət səfəri həm iki ölkə arasında, həm də İlham Əliyevin müsbət inkişafına mühüm töhfə verəcək. Qasım-Jomart Tokayev respublikalarımız arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində tərəfdaşlığımızın, o cümlədən humanitar sahədə dərinləşməsi üçün əlverişli şərait yaradır”.