Türkiyəli Beynəlxalq siyasət üzrə ekspert İsmail Cingöz Ənvər Paşanın ölümünün 103-cü il dönümü ilə bağlı rəsmi facebook səhifəsində paylaşım edib.

4 Ağustos 1922 / Enver Paşa Şehit Oldu.

23 Kasım 1881 veya 6 Aralık 1882 tarihinde doğduğu değerlendirilen Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında devlet yönetiminde etkili olan İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önemli önderlerindendir ve hem asker hem de siyasetçi biri olarak tarihte yer almıştır.
– 1913 Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askeri darbeyle,
– 1914 Almanya ile askeri ittifaka önayak olarak Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesine öncülük etmekle,
– Birinci Dünya Savaşı döneminde Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla
tarih kaydetmiştir.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenilgi ile çıkması üzerine Talat Paşa ve Cemal Paşa ile birlikte yurt dışına çıkmıştır. Bu süreçte Almanya ve Rusya’da Türk halklarının bir araya getirilmesi amaçlı pek çok mücadelede bulunmuştur.
Türkistan coğrafyasında Basmacı Hareketi’nin başına geçerek Bolşeviklere karşı savaşmıştır. 4 Ağustos 1922’de bugünkü Tacikistan sınırları içerisinde yer alan Çeğen Tepe’de Kurban Bayramı sabahı, Rusların saldırısına uğramış ve ön safta çarpışırken Rus kurşunlarıyla şehit olmuştur. Tacikistan / Abıderya Köyü’ndeki Çeğen Tepesi’ne defn edilmiştir.

Mezarı, zamanla evliya türbesi haline gelen Enver Paşa’nın naaşı şehit düşmesinin 74. yıldönümünde (3 Ağustos 1996) İstanbul’a getirilmiş ve 4 Ağustos 1996 tarihinde, Şişli Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Abide-i Hürriyet Tepesi’nde, Talat Paşa’nın ve diğer İttihatçı kader arkadaşlarının yanına hazırlanan Anıt Mezar’a nakledilmiştir.

Enver Paşa’nın şehadet haberini alan Mustafa Kemal ATATÜRK’ün, gözlerinin dolduğu ve “Enver, bir güneş gibi doğmuş, bir gurûb ihtişamıyla batmıştır, arasını tarihe bırakalım” dediği söylenir.

Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun.

İsmail CİNGÖZ
Uluslararası Siyaset Uzmanı